Introductie

Charles Darwin, heb je daar wel eens van gehoord? Op zijn ontdekkingsreizen heeft hij heel veel tekeningen gemaakt van allerlei diersoorten die hij tegenkwam, van vogels en landdieren, tot kleine insecten. Zijn tekeningen hebben de wereld geholpen om het ontstaan en de verandering van soorten te ontdekken en te begrijpen. Jullie gaan ook oefenen met tekenen, zo goed als je kunt!

Dit thema is opgebouwd uit een aantal opdrachten. Lees hoe de deelopdrachten toewerken naar de eindopdracht en hoe je de oefeningen toe kunt passen in het werkstuk deze periode. Het doel is om een prachtig eindwerkstuk te maken. Probeer in te schatten hoeveel tijd je nodig hebt om de opdrachten te maken en maak dan een plan: hoe ga je de opdracht aanpakken? Hoe plan je de deelopdrachten in de komende tijd?

Kunstgeschiedenis

In deze opdracht ben je bezig met vervreemding: vreemde en aparte dingen toevoegen die je werk een beetje 'bovennatuurlijk' maken. Absurde elementen zoals reusachtig, vreemde of onmogelijke combinaties en de sfeer die je maakt door kleur, zorgen ervoor dat er een beetje een raar geheel ontstaat.

In de kunstgeschiedenis is het surrealisme een kunststroming die heel veel bezig was met vervreemding. De stroming ontstond in de eerste helft van de 20e eeuw waarin er veel ontdekkingen werden gedaan over de werking van de menselijke geest. Bekende kunstenaars van het surrealisme zijn Salvador Dali, Rene Magritte en Juan Miro.

In enkele zinnen  gaat deze stroming over ons onderbewustzijn  en de manier om dat in kunstwerken te laten zien. In de kunstwerken zie je veel dingen die gaan over dromen, onmogelijkheden, fantasierijke voorstellingen, vreemde vormen en rare landschappen. Kunstenaars waren nieuwsgierig naar de werking van de menselijke geest en vonden dat in ons onderbewustzijn de meest mooie ideeën bestonden.

Bekijk de onderstaande filmpjes (en eventueel meer natuurlijk)

. De video van Arttube https://vimeo.com/119118658 geeft ook goede informatie over de achtergronden van deze stroming.

Opdracht 1

Een artikel over het Surrealisme

Het surrealisme is een stroming in de kunst die hele fantasierijke kunstwerken maakten die te maken hebben met hoe de menselijke geest werkt. Ze verwerken dromen, fantasie, onderbewustzijn en psychologie in hun kunst. Dat ga jij verder onderzoeken! Dit werkstuk maak je omdat je in je eindwerkstuk ook een soort 'surrealistisch' landschap maakt, waar insecten leven die wij niet kennen.

Schrijf een artikel voor leeftijdsgenoten (dus pas de taal aan!) over de kunstenaars van het surrealisme. Ga op onderzoek uit!

Laat in je stuk zien dat je kennis hebt van:

- De stijlkenmerken (hoe ziet het eruit, waaraan kan je het herkennen)

- De inhoud (wat wilden deze kunstenaars laten zien)

- De achtergronden (waarom gingen de kunstenaars op deze manier werken, wat was daar interessant aan?)

- Voeg in je werkstuk minstens 15 plaatjes toe van schilderijen van de kunstenaars die je tegenkomt in je zoektocht

- je bespreekt meerdere kunstenaars

- Je vermijdt moeilijke woorden, houd het eenvoudig en zoek interessante dingen om te vertellen!

- Laat zien dat je begrijpt wat je schrijft

- voeg een korte bronnenlijst toe aan het einde van je werkstuk

Websites:

Opdracht 2

Teken een niet bestaand vreemd insect!

Bestudeer de videofragmenten hieronder om technieken en begrippen beter te leren begrijpen.

1. Zoek de betekenis van het woord 'plasticiteit', en hoe je dat kunt laten zien door tekentechnieken.

Maak om te beginnen kleine tekeningen van verschillende insecten waarbij je oefent met plasticiteit. Begin bij kleine schetsen en maak de schetsen naarmate ze beter worden ook groter.

2. Maak nu een tekening waarin je twee insecten combineert. Teken het insect met de eigenschappen van 2 verschillende insecten door elkaar / aan elkaar. Je krijgt dan bijvoorbeeld een bij-mier. Of een watervlo-kever-libelle.

3. Teken nu twee van die insecten die voor elkaar staan en elkaar overlappen (ruimtesuggestie).

Maak wonderlijke beesten! Teken de insecten op een plastische manier. Zie toelichting hieronder. Let goed op de criteria!

Leuke voorbeelden van afbeeldingen en over insecten vind je op http://www.ikhouvandierenmaarnietvanmuggen.com/insecten-mooie-of-irritante-diertjes/

 Criteria 

- Laat zien dat je veel geoefend hebt met tekenen. 

- Je hebt kenmerken van insecten gecombineerd.

- Je hebt minstens 2 insecten op een papier, die voor elkaar staan en elkaar overlappen. Je kiest dus voor een bepaalde compositie en een standpunt. Kijk voor de toelichting van de begrippen de video onderaan deze pagina.

- Je hebt door middel van tekentechnieken de insecten plastisch weergegeven door het gebruik van schaduwen. Kijk hiervoor de video onderaan deze pagina. Je gebruikt de begrippen eigenschaduw, slagschaduw en plasticiteit.

Opdracht 3

Uitleg beeldende begrippen
- Zoek bij alle begrippen uit de begrippenlijst hieronder een goed plaatje van een beeld/schilderij van een bekende kunstenaar, waarin duidelijk wordt wat het begrip inhoudt. Sla het op in een Word-bestand.
- Typ/schrijf bij het plaatje het bijpassende begrip en vertel welke bekende kunstenaar het maakte.

Voor de uitwerking van je eindwerkstuk is het belangrijk dat je een aantal begrippen kent en toepast in je eindwerkstuk.

Je doel is dan ook om te laten zien dat jij de begrippen kan toepassen in je werkstuk! Je moet dus je ontwerp van je eindwerkstuk telkens weer toetsen aan de criteria, en bedenken hoe je bepaalde dingen kunt laten zien in je eindwerk. Bestudeer de begrippen en pas ze toe in je KPKP'tje aan het einde van de opdracht

Begrippenlijst van ruimte en ruimtesuggestie

Groot-klein: de vormen in de voorgrond worden groter weergegeven, verder weg kleiner.

Afsnijding: het kader overlapt de vorm.

glaceren: door transparante (doorzichtige) laagjes schilderen zodat de onderliggende laag verf nog zichtbaar is

Kleurperspectief: ontstaat wanneer warme kleuren op de voorgrond worden gebruikt en koude kleuren op de achtergrond. De koude kleuren lijken te wijken, terwijl warme kleuren naar voren lijken te komen (zie thema 2 kleurenleer!)

Atmosferisch perspectief: bereik je door bijvoorbeeld in een landschap naar de horizon toe te vervagen.

Slagschaduw: de schaduw die door de lichtbron op de omgeving wordt geworpen.

Eigenschaduw: de schaduw op het voorwerp/onderwerp zelf

Plasticiteit: de vormgeving waardoor een object er ruimtelijk uitziet door middel van schaduwgebruik

Opdracht 4

Eindwerkstuk

Maak nu in potlood en kleurpotlood/waterverf (kiezen) een tekening op minimaal A3 formaat, waar insecten dreigend op je af komen op een vreemde planeet. Belangrijk is dat je de insecten GROOT tekent op je blad! Hier mag je dus je fantasie de helemaal laten gaan. Gebruik je tekeningen uit de eerdere opdrachten en pas begrippen toe die je hebt bestudeerd!  

Criteria

Je werkstuk voldoet aan de volgende eisen:

- je werkt minimaal op formaat A3 met een kantlijn van 2 cm

- Oefen met tekentechnieken met kleurpotlood en waterverf

- er is sprake van overlap tussen minstens twee insecten (gebruik de tekeningen uit de tekenopdrachten, je mag knippen en plakken)

- de helft van de compositie wordt gevuld met de insecten, vanuit een kikvorsperspectief (van beneden zodat hij er gevaarlijk uitziet)

- er is in je tekening sprake van afsnijding, overlap, atmosferisch perspectief, plasticiteit

- Aan de kleuren moet je kunnen zien dat je op een vreemde planeet bent terechtgekomen.